انواع خانه از نظر جهت گیری جغرافیایی
خانه ها یا واحد های آپارتمانی از نظر جایگیری در خیابان و یا جایگیری در برج های مسکونی با یکدیگر متفاوت می باشند و لذا میزان نورگیری و گرمای خانه در هر کدام از آنها متفاوت خواهد بود. اما برای تشخیص جهت گیری خانه ها بایستی با جهت های جغرافیایی آشنا بوده و قدرت تشخیص آنها را داشته باشیم.
یکی از بهترین روش ها در تشخیص جهت های جغرافیایی، طلوع و غروب خورشید می باشد. بطوری که خورشید در صبحگاه از مشرق طلوع کرده و در شامگاه از سمت غرب غروب میکند. لذا اگر در صبحگاه طوری بایستیم که دست راستمان به سمت خورشید باشد چهار جهت جغرافیایی را براحتی می توانیم تشخیص دهیم. بطوری که سمت راستمان شرق، سمت چپ غرب، روبرو شمال و پست سرمان جنوب را خواهیم داشت. در مجموع خانه ها دارای جایگیری های زیر می باشند:
- خانه های شمالی-جنوبی
- خانه های شرقی-غربی
- خانه های نبش خیابان
- خانه های دوکله یا دو بر
خانه های شمالی-جنوبی
با توجه به جهت های جغرافیایی، خانه هایی که در سمت و جهت شمال قرار گرفته باشند شمالی بوده و معمولا حیاط این خانه در مجاورت با خیابان می باشد. بطوری که برای ورود به خانه ابتدا وارد حیاط و سپس وارد فضای داخلی خانه خواهیم شد. در مقابل این خانه و در سمت دیگر خیابان، خانه جنوبی قرار دارند بطوری که در این خانه ها ساختمان خانه در مجاورت با خیابان می باشدو به محض ورود با خانه وارد فضای داخلی شده و پس از آن می توانیم به حیاط حانه برویم.
در این میان وجه تمایز خانه های شمالی و جنوبی میزان نورگیری آنها در طول روز و در فصول مختلف سال می باشد. بطوری که خانه های جنوبی نورگیری بیشتری در مقایسه با خانه های شمالی داشته و نور آنها بسیار دلپذیر می باشد. به سبب نورگیری بیشتر در این خانه ها، کنترل دمای آنها نیز راحت تر خواهد بود. اما خانه های شمالی به سبب نورگیری کمتر در مقایسه با خانه های جنوبی برای فصل تابستان مناسب تر بوده و سبب خنک تر بودن آنها هوای مطلوب تری را خواهند داشت.
خانه های شرقی-غربی
برای تشخیص خانه های شرق و غربی کمی روند سخت تری را خواهیم داشت. اما اگر طوری بایستیم که در راستای کوچه قرار گرفته باشیم و روبروی ما شمال باشد، خانه هایی که در سمت راست کوچه قرار دارند خانه های شرقی بوده و در مقابل آنها و در سمت چپ شما، خانه های غربی خواهند بود.
نورگیری در خانه های شرقی به گونه ای است که از ساعات اولیه روز تا نزدیک ظهر از نور بسیار خوبی برخوردارند اما پس از آن جهت گیری خورشید تغییر کرده و نور گیری در خانه های غربی بهتر خواهد بود. بطوری که در ساعات پایانی روز خانه های غربی نورگیری بسیار خوب و طولانی تری دارند. با توجه به نورگیری در خانه های شرقی و غربی اتاق های خواب و نشیمن در طراحی نقشه به گونه ای تعبیه می شوند که ساکنین این خانه ها بیشترین بهره از نور خانه را ببرند. بطوری که اتاق های خواب را در ضلع شرقی قرار می دهند تا بیداری افراد با نور مناسب ابتدای روز همزمانی داشته باشد و اتاق نشیمن خانه را در ضلع غربی آن قرار می دهند تا زمان طولانی تری در معرض نور باشد.
نکاتی پیرامون جهت گیری ساختمان
- در فصول مختلف به سبب تغییر وضعیت زمین نسبت به خورشید، نورگیری خانه متفاوت بوده و تغییر می کند.
- بهترین خانه ها از نظر نورگیری، خانه های جنوبی بوده و گرمای بیشتری نیز در فصول سرد دارند.
- خانه های جنوبی به سبب نورگیری و گرمای مناسب تر قیمت بالاتری را تجربه می کنند.
- در ساختمان های شمالی واحدهای شمالی و در ساختمان های جنوبی واحد های جنوبی نورگیری بهتری دارند.
- هزینه سرمایش و گرمایش در خانه های شرقی و غربی بیشتر می باشد که این امر به دلیل سرد تر بودن دیوار های شرقی و غربی در زمستان و گرمای زیاد آنها در تابستان می باشد.
- خانه هایی که در جهت باد های جغرافیایی قرار دارند بیشتر مورد آسیب قرار می گیرند به عنوان مثال خانه های شرقی و غربی در مناطقی که دارای بادهایی در جهت غرب به شرق و یا برعکس باشند بیشتر مورد آسیب واقع می شوند.
- در خانه های صرقی غربی بایستی برای بهره بیشتر از نور روز، اتاق های خواب در ضلع شرقی و نشیمن در ضلع غربی تعریف می شوند.
- خانه های غربی به سبب نورگیری آنها در ساعات پایانی روز و همچنین زاویه تابش خورشید، برای پرورش گیاهان مناسب تر می باشند.
- خانه های چند بر به سبب نورگیری مناسب از جهات مختلف و همچنین معیار های دیگر از جمله دسترسی مناسب تر و امکان طراحی بهتر، خانه های مناسب تری می باشند و به همین سبب قیمت بالاتری دارند.
- در زمان خرید، نورگیری خانه تنها یکی از نکاتی است که باید به آن توجه کرد و در کنار آن دیگر معیارها از جمله نقشه ساختمان، کیفیت ساخت، دسترسی ها و ... نیز اهمیت دارند که بایستی به درستی بررسی شوند.